Proloog schrijven

Een proloog is vaak het eerste stukje tekst dat een lezer van je boek ziet. Het schrijven van een sterke proloog is daarom misschien wel een van de belangrijkste stappen in je schrijfproces. Maar wat houdt een proloog nu precies in en hoe schrijf je een goede proloog?

Wat is een proloog?

Een proloog is een korte inleiding die het verhaal voorafgaat. Het is de eerste kennismaking tussen de lezer en je boek. Een proloog, soms ook wel de beginscène genoemd, kan achterop de omslag of op de eerste pagina staan. Het zet de toon voor de rest van het verhaal en nodigt de lezer uit om verder te lezen.

Typen prologen

Volgens Christopher Vogler zijn er twee hoofdsoorten prologen: een waarin het dagelijkse leven van het hoofdpersonage wordt getoond en een waarin een metaforisch verhaal wordt verteld dat de kern van het boek weerspiegelt.

Beschrijven van een metafoor voor het verhaal
In deze variant gebruikt de schrijver een metafoor om het moraal of de essentie van het verhaal te verbeelden. Wanneer de wereld van het hoofdpersonage drastisch verandert, kan dit bijvoorbeeld worden verbeeld door een verwoest bos. Deze symbolische scène prikkelt de fantasie van de lezer, wekt nieuwsgierigheid en benadrukt de ernst van de situatie waarin het personage zich bevindt.

Beschrijven van het dagelijkse leven
In dit type proloog krijg je een kijkje in de alledaagse wereld van het hoofdpersonage. Het personage kan bijvoorbeeld op zijn werk zijn, thuis, of bezig met iets alledaags. Hoewel er op het eerste gezicht niets bijzonders aan de hand lijkt, wordt er wel een onderliggende spanning gesuggereerd. Misschien ontbreekt er iets in het leven van het personage of is zijn baan in gevaar. Dit conflict motiveert het personage om uiteindelijk aan zijn avontuur te beginnen. De schrijver wil hiermee de lezer het gevoel geven dat er iets op het punt staat te gebeuren.

Voorbeelden prologen

Een paar bekende voorbeelden van krachtige prologen:

De proloog van ‘De Labyrintrenner’ van James Dashner:

(Bron: Bol.com)

In deze proloog komt het hoofdpersonage plotseling in een onbekende en gevaarlijke wereld terecht. Dit roept meteen een sfeer van mysterie op en wekt nieuwsgierigheid bij de lezer, die wil weten hoe het verhaal zich zal ontvouwen.

De proloog van ‘De wereld volgens Gijp’ van Michel van Egmond:

(Bron: Bol.com)

Hier wordt de lezer meteen in een ingrijpende gebeurtenis gegooid, een gebeurtenis die het leven van het hoofdpersonage volledig op zijn kop zet. Dit werkt bijzonder krachtig omdat het direct de emotionele lading van het verhaal laat zien.

De proloog van ‘De verbouwing’ van Saskia Noort:

(Bron: Bol.com)

In deze proloog krijgt de lezer een voorproefje van de conflicten die het personage te wachten staan, zoals relationele en carrière-uitdagingen. Dit wekt nieuwsgierigheid naar de verdere ontwikkeling van het verhaal.

5 Tips voor een spannend proloog

Een proloog moet de lezer meteen in het verhaal zuigen en nieuwsgierigheid opwekken. Hier zijn vijf tips voor het schrijven van een pakkende proloog:

1. Start met iets spannends
   Trek de aandacht door direct te beginnen met een spannende gebeurtenis, probleem of kans. Hierdoor voelt de lezer zich meteen betrokken bij het verhaal.
2. Focus op het hoofdpersonage
   Laat de proloog draaien om je hoofdpersonage. Zelfs als je een metaforische proloog schrijft, zorg ervoor dat de lezer het hoofdpersonage leert kennen.
3. Wees mysterieus, maar niet onduidelijk
   Een goede proloog wekt nieuwsgierigheid op. Zorg ervoor dat er vragen ontstaan zonder de lezer te verwarren.
4. Vermijd uitgebreide achtergrondinformatie
   Achtergrondinformatie is belangrijk, maar in de proloog wil je vooral spanning en nieuwsgierigheid opwekken. Details kunnen later in het verhaal aan bod komen.
5. Gebruik geen uitgebreide sfeerbeschrijvingen
   Hoewel sfeer belangrijk is, kunnen te uitgebreide beschrijvingen de spanning wegnemen. Houd de vaart erin om de lezer geboeid te houden.

Verschil tussen een proloog en een epiloog

Een proloog opent het verhaal en trekt de lezer het verhaal in, terwijl een epiloog juist aan het einde van het verhaal staat. In de epiloog leest de lezer vaak over de nasleep van de gebeurtenissen, terwijl een proloog meestal direct in een belangrijke gebeurtenis of situatie duikt. Door een goed geschreven proloog te creëren, kun je de lezer vanaf het begin betrekken bij je verhaal en een krachtige basis leggen voor de rest van het boek.